W ciągu ostatnich lat, w efekcie coraz większej obecności tematu seksualności w dyskursie publicznym, ludzie coraz częściej zadają sobie pytanie: ile seksu to za dużo i kiedy możemy zacząć mówić o uzależnieniu od seksu? Kwestia ta poruszana jest zazwyczaj w kontekście mężczyzn, ale niekontrolowane zachowania seksualne przejawiają również kobiety, a taki problem zwyczajowo nazywano nimfomanią. W potocznych żartach niekiedy przedstawiana jako wręcz pożądana cecha partnerki, w praktyce u osób doświadczających nimfomanii może dochodzić do znacznego cierpienia. W poniższym artykule rozjaśnimy związane z tym zagadnieniem wątpliwości.
Nimfomania, hiperseksualność, kompulsje – o czym mowa?
Zachowania hiperseksualne, czyli takie, które wymykają się kontroli angażującej się w nie osobie oraz negatywnie wpływają na jej życie i stan psychiczny, były określane w różnoraki sposób. Historycznymi, nieaktualnymi już określeniami są donżuanizm” (od postaci literackiej Don Juana) czy satyryzm w przypadku mężczyzn i nimfomania właśnie w przypadku kobiet. Aktualnie wielu specjalistów postrzega zachowania seksualne jako coś, od czego można się uzależnić podobnie jak od substancji chemicznych. Ten model zainspirował oparte na systemie 12 Kroków grupy wsparcia Anonimowych Seksoholików, jednak brak na ten moment przekonujących dowodów naukowych potwierdzających podobieństwo pomiędzy uzależnieniami chemicznymi (od alkoholu, narkotyków) i kompulsywnymi zachowaniami seksualnymi na poziomie neurologicznym.
Aktualnie Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 klasyfikuje ten problem jako „kompulsywne zachowania seksualne” (CSB – Compulsive Sexual Behaviors, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn) i to do tego zaburzenia u kobiet będziemy się odwoływać w poniższym artykule, używając potocznego, historycznego i nieformalnego sformułowania „nimfomania”.
Objawy nimfomanii
Klasyfikacja ICD-11 opisuje kompulsywne zachowania seksualne jako ciąg nieudanych prób kontrolowania intensywnych seksualnych impulsów lub pragnień, prowadzący do powtarzających się (przez okres 6 miesięcy lub więcej) zachowań seksualnych. Zachowania te powodują zauważalne cierpienie lub upośledzenie sfer takich jak życie osobiste, życie rodzinne, finanse, praca, edukacja, czy też innych istotnych obszarów funkcjonowania.
Możesz potrzebować wsparcia seksuologa, gdy:
- poświęcasz zbyt dużo czasu na fantazje seksualne, popędy oraz planowanie i angażowanie się w zachowania seksualne;
- ciągle zdarza ci się, że w odpowiedzi na nastroje dysforyczne (np. lęk, depresję, znudzenie, drażliwość) angażujesz się w fantazje seksualne i zachowania;
- angażujesz się w fantazje i zachowania seksualne w odpowiedzi na stresujące wydarzenia życiowe;
- wciąż podejmujesz nieudane próby kontrolowania lub znaczącego ograniczenia tych fantazji seksualnych, popędów i zachowań;
- angażujesz się w zachowania seksualne stanowiące ryzyko dla własnego lub cudzego zdrowia fizycznego lub emocjonalnego.
Niezwykle istotnym jest tutaj to, że jeśli zachowania seksualne nie prowadzą do problemów osobistych i cierpienia psychicznego, to nie możemy zaklasyfikować ich jako zaburzenie, nawet jeśli ich częstotliwość wydaje nam się „nadmierna” (należy pamiętać o tym, że różne osoby mają różne libido i dla niektórych uprawienie seksu czy masturbacja nawet parę razy dziennie może być normalnym zjawiskiem).
Nimfomania a inne zaburzenia
Kompulsywne zachowania seksualne mogą wiązać się z występowaniem innych zaburzeń. Badania wskazują na korelację pomiędzy neuroróżnordnością – występowaniem ADHD lub spektrum autyzmu – a omawianym zaburzeniem, jak również z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi i patologicznym kupowaniem (tak zwanym zakupoholizmem). Warto zaznaczyć, że w przypadku kobiet kompulsje seksualne znacznie rzadziej przejawiają się w formie kompulsywnego oglądania materiałów pornograficznych, chociaż występuje związek pomiędzy zaburzeniami lękowymi i depresyjnymi u kobiet i problematycznym korzystaniem z tych materiałów. Nimfomania występuje również częściej u kobiet, u których zdiagnozowano osobowość chwiejną emocjonalnie podtypu granicznego (osobowość borderline).
Test na nimfomanię
Jeśli podejrzewasz u siebie nimfomanię, pomocny może się okazać udostępniony przez nas test na hiperseksualność. Pamiętaj jednak, że test sam w sobie nie jest narzędziem diagnostycznym, a jedynie wsparciem w drodze ku rozwijaniu samoświadomości na ten temat. W przypadku zaniepokojenia swoim funkcjonowaniem seksualnym najlepiej zgłosić się z tą kwestią do certyfikowanego seksuologa.
Leczenie nimfomanii
Najskuteczniejszą formą leczenia nimfomanii jest psychoterapia, szczególnie nurty psychodynamiczne oraz terapia poznawczo-behawioralna. Terapeuta zazwyczaj zwróci uwagę na uwarunkowania rodzinne, potencjalne traumy i inne czynniki, które mogły przyczynić się do wytworzenia w pacjentce schematów kompulsywnych zachowań. Istotne w leczeniu tego zaburzenia jest polepszenie zdolności do regulacji emocjonalnej (częstym powodem kompulsywnych zachowań jest nieumiejętność radzenia sobie z trudnymi emocjami).
Ponieważ wielu badaczy wskazuje na związek osobistych przekonań (szczególnie przekonań natury religijnej) stojących w sprzeczności z naturalnymi preferencjami i potrzebami seksualnymi, istotnym elementem pracy terapeutycznej może okazać się praca z przekonaniami – należy tutaj jednak pamiętać, że dobry terapeuta nie będzie namawiał do zmiany określonych przekonań, tylko wraz z pacjentką dążył do zintegrowania wewnętrznego świata przekonań i świata jej seksualności, który u każdej osoby może wyglądać inaczej.
Nimfomania – podsumowanie
Temat kompulsywnych zachowań seksualnych u kobiet jest często poruszany w filmach o nimfomanii (takich jak na przykład „Nimfomanka” Larsa von Triera), ale to nie znaczy, że nie jest on tematem tabu. Jeśli staje się elementem publicznego dyskursu, to często jest gloryfikowany, podczas gdy w rzeczywistości zawsze wiąże się z cierpieniem, nierzadko przeżywaniem ogromnego wstydu, trudności w relacjach i innych problemów natury osobistej.
Warto zapoznawać się z tematem na podstawie zweryfikowanych naukowych źródeł, a w przypadku podejrzenia u siebie tego zaburzenia zgłosić się do wykwalifikowanego seksuologa lub terapeuty – wyleczenie się z nimfomanii jest możliwe!
Źródła:
The EFS and ESSM Sylabus of Clinical Sexuology, 2013
Kowalewska i in., Spotlight on Compulsive Sexual Behavior Disorder: A Systematic Review of Research on Women, 2020Ley, David J., Ethical Porn for Dicks: A Man s Guide to Responsible Viewing Pleasure, 2016