Libido to inna nazwa na popęd seksualny ー jest to psychobiologiczny impuls motywujący nas do poszukiwania i doświadczania aktywności seksualnej. Jest to integralny aspekt ludzkiej seksualności, na który wpływ mają zróżnicowane czynniki, począwszy od stylu życia i wieku, a na aspektach psychologicznych kończąc.
Obniżenie libido u kobiet ー z czego może wynikać?
Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, spadek libido może wynikać z przyczyn psychicznych, lub z przyczyn biologicznych. W przypadku kobiet najczęstszymi powodami biologicznymi są:
- przebycie ciąży (wiele kobiet doświadcza spadku popędu nawet do osiemnastu miesięcy po urodzeniu dziecka);
- menopauza, używanie środków antykoncepcyjnych (które u niektórych kobiet mogą zwiększyć libido, a u innych zmniejszyć), naturalne wahania hormonalne związane z cyklem menstruacyjnym;
- przyjmowanie innych leków (na przykład wiele osób zażywających leki antydepresyjne ー selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, SSRI ー skarży się na spadek popędu pod wpływem tych leków).
Czy seks poprawia nastrój?
Chociaż przyjęło się zakładać, że stany depresyjne i lękowe powodują spadek libido, niektóre badania (Brittoni & Kiesner, 2022) wskazują na możliwość występowania u kobiet paradoksalnych reakcji (zwiększenia popędu) w odpowiedzi na stany obniżonego nastroju ー zarówno w przypadku niskich, jak i wysokich poziomów niepokoju czy lęku. Wnioski naukowców tym samym przypominają nam, że seks jest skutecznym „poprawiaczem” nastroju i wiele osób może go w ten sposób używać, nawet jeśli robią to nieświadomie, albo wręcz robi to „za nich” ich ciało, zwiększając w takich stanach zapotrzebowanie na aktywność seksualną.
Libido w stałych związkach
Motywacja do podjęcia aktywności seksualnej u kobiet dotyczy wielu aspektów życia na pozór niezwiązanych z obszarem seksualności: miłość, bliskość, przywiązanie. Kobiety rzadziej niż mężczyźni odczuwają spontaniczne pożądanie seksualne. Często ochota na seks pojawia się w odpowiedzi na bodźce o charakterze seksualnym ー na przykład na pobudzające działanie partnera. U kobiet zaangażowanie w zbliżenia często wynika bardziej z potrzeby bliskości i intymności niż potrzeby rozładowania napięcia seksualnego. W związku z tym problemy relacyjne, takie jak trudności w komunikacji, emocjonalne zdystansowanie partnera i inne sytuacje, w których bliskość emocjonalna nie jest satysfakcjonująca, często wpływają negatywnie na libido.
Ponieważ popęd jest też związany z naszym poczuciem własnej wartości, negatywne postrzeganie własnego ciała może blokować nas przed aktywnością seksualną. W długoterminowych relacjach popęd może ulec obniżeniu również z upływem czasu ー sytuacja ta przydarza się zarówno kobietom, jak i mężczyznom.
Kiedy spada libido u mężczyzn?
Podobnie jak u kobiet, libido u mężczyzn spada pod wpływem różnorodnych czynników biologicznych ー wiele z nich wymieniliśmy we wspomnianym wcześniej artykule na temat popędu. Częstymi przyczynami jest zła kondycja fizyczna, spożywanie alkoholu i palenie papierosów oraz ー tak jak w przypadku kobiet ー stres, depresja, niepokój i przemęczenie. Zmiany fizyczne partnerki, takie jak zyskiwanie na wadze czy starzenie się często sprawiają, że mężczyźni tracą zainteresowanie partnerką ー wiąże się to nie tylko z oczywistym problemem w relacji, ale też może prowadzić do poczucia wstydu związanego z ocenianiem się za bycie „powierzchownym”.
Nacisk na bycie seksualnie sprawnym i zadowolenie partnerki w łóżku może powodować nie tylko problemy z erekcją, ale też prowadzić do niepokoju związanego ze stosunkiem seksualnym (performance anxiety) i obniżenia libido wobec partnerki. Wielu mężczyzn traci pewność siebie w intymnej sytuacji z partnerką, martwiąc się o swoją sprawność seksualną. Lęk przed niepowodzeniem np. przedwczesnym wytryskiem, “niewystarczającą” erekcją, negatywną oceną wielkości penisa lub niezaspokojeniem partnerki powoduje, że faceci tracą ochotę na seks. Zmiany fizyczne partnerki, takie jak zyskiwanie na wadze czy starzenie się często sprawiają, że mężczyźni tracą zainteresowanie partnerką ー wiąże się to nie tylko z oczywistym problemem w relacji, ale też może prowadzić do poczucia wstydu związanego z ocenianiem się za bycie „powierzchownym”.
Warto również wspomnieć o uniwersalnych psychicznych i fizycznych przyczynach spadku libido, takich jak przebyta trauma (w tym trauma seksualna), znużenie życiem erotycznym w długotrwałym związku (z powodu rutyny czy też wręcz przesytu seksem), czy choroby fizyczne takie jak cukrzyca lub choroby tarczycy.
Jak podnieść libido?
Istnieje wiele sposobów na podniesienie libido, ale musimy pamiętać, że powinny być one dostosowane do pierwotnej przyczyny jego spadku.
- Zdrowy styl życia zawsze jest dobrym pomysłem i wpływa on również pozytywnie na zwiększenie popędu seksualnego ー regularne ćwiczenia fizyczne, wypoczynek, ograniczenie spożycia niezdrowej żywności, alkoholu, zaniechanie palenia papierosów powinno wpłynąć pozytywnie na nasze libido.
- Jednym z najczęstszych powodów obniżenia libido jest stres, dlatego warto postarać się znaleźć dla siebie czas na relaks (w takiej formie, w jakiej jest on dla nas skuteczny ー dbanie o siebie to nie tylko relaksujące kąpiele czy medytacja, ale też granie w gry video, jeśli taka aktywność nas relaksuje).
- Rozmowa z osobą partnerską ー jeśli doświadczasz spadku libido, będąc w związku, warto zaadresować ten temat bezpośrednio, zastanowić się wspólnie, co „przestało działać” w waszym życiu erotycznym. Prowadzi to do kolejnego punktu:
- Eksperymenty w sypialni mogą urozmaicić życie erotyczne, pozwolić na eksplorację fantazji i preferencji, których tłumienie (i związany z tym wstyd) też mogą prowadzić do obniżenia libido.
- Porozmawiaj z lekarzem medycyny – jeśli masz podejrzenia, że obniżone libido wynika z czysto biologicznych problemów, albo zaobserwowałeś/aś u siebie symptomy wskazujące na potencjał występowania innej choroby, koniecznie udaj się do lekarza (internisty lub specjalisty).
- Porozmawiaj z seksuologiem ー spadek popędu to niezwykle częsta sytuacja, a seksuolog będzie doskonale wiedział, jak odkryć potencjalną przyczynę takiego stanu i jakie działania przedsięwziąć, aby mu zaradzić.
Spadek libido jest stanem częstym i zupełnie naturalnym, nie tylko u osób starszych czy chorych, ale też całkiem zdrowych. Nasze zapotrzebowania seksualne są zróżnicowane, a ich natężenie może zmieniać się w zależności od wielu czynników. Niemniej, jeśli odczuwamy zaniepokojenie w związku ze zmniejszeniem popędu, warto podjąć odpowiednie działania ー w końcu zdrowa seksualność to niezwykle istotny element naszego ogólnego dobrostanu.