Raport Państwowego Instytut Badawczego NASK z 2022 roku wykazuje jednoznacznie, że kontakt dzieci i młodzieży z pornografią cyfrową jest zjawiskiem powszechnym. Średnia wieku pierwszego kontaktu z materiałami dla dorosłych wynosi 11 lat, a ponad 60% młodzieży wskazało ostatni miesiąc jako okres ostatniego kontaktu z pornografią. Regularną, codzienną praktykę oglądania filmów czy zdjęć pornograficznych deklaruje niemal co czwarty (23,9%) nastolatek oraz częściej niż co piąty (21,5%) młodszy badany. Po zapoznaniu się z tymi statystykami można śmiało stwierdzić, że chronienie dziecka przed kontaktem z pornografią jest zwyczajnie bezcelowe — nawet po zainstalowaniu na komputerze czy telefonie specjalnego programu blokującego określone treści istnieje ryzyko, że nasza pociecha zostanie „zapoznana” z tego typu materiałami przez rówieśników (według raportu NASK „co siódmy nastolatek (15,8%) i co dziesiąty spośród najmłodszych uczestników badania (9,6%) pierwszy raz takie treści zobaczył w telefonie/komputerze kolegi bądź koleżanki”).
W takim razie, jakie działania powinniśmy podjąć, gdy odkryjemy, że nasze dziecko miało styczność z pornografią?
Mój syn ogląda porno — co robić?
Przede wszystkim — zachowajmy spokój. Pamiętajmy, że nie tylko treści oglądane przez nasze dziecko, ale również nasze zachowanie w takiej sytuacji wpłynie na to, jak będzie ono postrzegać w przyszłości swoją seksualność, dlatego niezwykle istotne jest, żeby nie karać i nie zawstydzać takiego zachowania.
Krzyk i strofowanie może sprawić, że dziecko uzna swoją ciekawość sfery seksualnej za coś złego — a to właśnie ciekawością często motywowane są dzieci klikające (zazwyczaj wyświetlające się w sposób losowy) treści pornograficzne. Najważniejsza w takiej sytuacji jest spokojna, merytoryczna i empatyczna rozmowa z dzieckiem.
Jak rozmawiać z dziećmi o pornografii?
Na wstępie warto okazać wsparcie i zrozumienie — powiedzieć, że tematy dotyczące seksualności są czymś ludzkim i powszechnym oraz że zrozumiałe jest to, że dziecko chce zaspokoić swoją ciekawość na ten temat. Tutaj należy zaznaczyć, że to, jak seks jest przedstawiony w pornografii głównego nurtu, nie do końca oddaje rzeczywistość.
Dociekanie tego, czemu dziecko czy nastolatek ogląda pornografię, mija się z celem — w większości przypadków wynika to z ciekawości, potrzeby zaspokojenia popędu czy nudy. Istotnym jest natomiast rozeznanie się w poziomie wiedzy o sferze seksualnej u dziecka, która zapewne będzie większa u starszych dzieci — należy przygotować się na opór nastolatka i jego zażenowanie w związku z tym, że podejmujemy takie tematy, szczególnie jeśli wcześniej nie prowadziliśmy z nim rozmowy na tematy seksualne.
Zaznaczenie, że seks w rzeczywistości rzadko wygląda tak, jak seks w filmach pornograficznych, jest tutaj kluczowe — pornografia jest fikcją, w której aktorzy i aktorki są dobierani według określonych atrybutów (na przykład prawie wszystkie penisy znacznie wykraczają wielkością ponad średnią i są obrzezane — z powodu popularności tego zabiegu w USA — a aktorki często poddają się zabiegom chirurgii plastycznej) i uprawiają seks niekiedy przez godzinę, często w nietypowych pozycjach, podczas gdy średni czas stosunku wynosi między 5 a 7 minut. Pamiętajmy, że dopóki poziom edukacji seksualnej w Polsce pozostawia wiele do życzenia, nasze dzieci będą uczyć się na temat seksualności od rówieśników, od porno lub od nas — zadbajmy o to, żeby stworzyć im warunki pełne zaufania i zrozumienia, w których łatwiej zadaje się trudne pytania. Jako rodzice nie musimy być chodzącymi encyklopediami — ważniejsza jest przyjazna relacja, w której dziecko nie czuje się oceniane i nie jest straszone karami za okazaną ciekawość.
Jak oglądanie porno wpływa na umysł dziecka?
Cytując ponownie raport NASK-a: „czynności seksualne, do których przymuszono drugą osobę, widział w internecie prawie co trzeci 16-latek (29,8%) i niespełna co piąty (19,2%) badany w wieku 12–14 lat”. Niestety powszechność przemocy w pornografii głównego nurtu może przyczynić się do tego, że nasze dziecko wyrobi sobie dysfunkcyjne rozumienie seksu, jako czynności brutalnej i okrutnej. Jednocześnie kontakt z tego typu treściami może spowodować strach, ale również ekscytację wynikającą z „sięgania po zakazany owoc”, oraz współwystępujące z tym wszystkim podniecenie seksualne. Taki „koktajl” emocjonalny może doprowadzić do uczucia zagubienia i może być nawet traumatycznym przeżyciem. Dlatego też musimy być wyczuleni na stan naszego dziecka i kiedy zauważymy, że kontakt z pornografią wprawił nasze dziecko w złe samopoczucie, możemy zadać takie pytania, jak: „jak się czułeś/łaś, kiedy to oglądałeś/łaś?”, „czy nie rozumiałeś/aś czegoś z tego, co widziałeś/aś”? Możemy też wyjaśnić, że niektóre osoby mogą chcieć uprawiać seks w taki sposób, ale wymaga to jednoznacznej zgody od obydwu partnerów.
Zainteresowanie seksualnością wśród dzieci i młodzieży jest rzeczą naturalną, jednak kiedy zauważymy, że dziecko używa pornografii w celu ucieczki od emocji i jako „lekarstwo” na inne problemy, możemy skontaktować się z wykwalifikowanym specjalistą seksuologiem.
Chociaż kontakt dziecka z pornografią może wzbudzić w nas niepokój, pamiętajmy, że to jak się zachowamy w takiej sytuacji, nasz spokój, empatia i kompetencja będą miały znaczące wpływ na to, jak nasze dziecko będzie pod wpływem tego wydarzenia myśleć o seksualności.